Tuesday, May 10, 2011

Ang Mga Dalilang sa Dakit

Lagsik and linaktan ni Jojo sa dihang misulod siya sa D' BIG BOOZE BEERHAWZZZ" sa A. Caña ST., Dakbayan sa Sugbo, a las 6:00 sa sayong gabii. Sa way pagtagad sa ubang tawo didto, milahos siya paingon sa usa ka lamesa nga nahimutang dapit sa suok sa tuong bahin sud sa imnanan.

Didto sa maong lamesa, inusarang nagtagay si Boyax, usa sa mga suod nga higala ni Jojo.

" Dugaya sad nimo oy! Matud pa ni Boyax samtang nagpahiluna pa si Jojo ug lingkod sa lingkurnan nga iyang gibira gikan sa sikbit nga lamesa.

"Bag-o pa lang gai kang mitext. ..Unsa bay dinalian nimong tuyo ba?.. Aw, taym pa, bilar ta ron ni Rocky? Hai man mahimutang iyang haya ron? Ni-resulta na gyong iyang adis-adis no? Naghikog jud ! " Mihanoy lang ang mga pangutana ug pahayag ni Jojo samtang si Boyax nagtutok sa baso nga puno sa beer nga iyang gikuptan.

"Beer pa day", giingnan ni Boyax ang silbidora nga miagi daplin sa ilang lamesa. Mapahiyumong misanong ang maong babaye ug mikidhat ngadto kang Boyax nga wala manumbaling niini.

"Wa to maghikog si Rocky, bay", hinay ang tingog ni Boyax nga misulti.

" Unsay buot nimong ipasabot, naay foul play?, Kinsa may kontra atong amigo nato? Unsa man diay findings sa mga pulis?" Sunod sunod ang pangutana ni Jojo, samtang naglad-ok si Boyax sa iyang beer.

"Suicide ang findings sa pulis, ug wa ko kahinumdom nga naa toy kontra si Rocky", matud ni Boyax.

"Pag-sure diha Yax oy! Nagkanayon si Jojo samtang nagdawat sa usa ka beer grande nga gitunol sa silbidora. "Ahh kini maoy beer, bugnaw kaayo morag buhi, dili patay, hehehehe, sa binali ba" pasi-aw pa niya.

" Nakadungog na ka anang mga dalilang?" nangutana si Boyax?"

" Unsa man na, makaon na?", sumbalik pa nga pangutana ni Jojo nga da bugal-bugal.

Wala kini panumbalinga ni Boyax, hinuon mipadayon siya pagsulti. "Faries gud kung sa iningles pa, as in white ladies o mga engkantada ba."

" Unsa na sad gud nang trip nimo bay, mga enGkantada na man sad na. Unsa man bag-o kang nakatira? Padayong bugal-bual ni Jojo.

Wala gihapon tagda ni Boyax ang mga pasiaw ni Jojo, hinuon mipadayon siya sa iyang buot i-asoy.

"Gikuha to si Rocky sa mga higala niyang dalilang. Dalilang sa dakit luyo sa among boarding house."

" Unsa? Napraning ka na? Unsa goy Dalilang sa dakit?"...Mikuha si Jojo sa mantalaan nga gisuksok niya sa bulsa sa iyang karsones.

"Basaha gud, Usa ka estyudyante naghikog.....(lahos ta diri sa ubos, da dia ra, basahon nako ha,)" Gikusog gyod pagbasa ni Jojo, " Ug nakuha sa mga kapulisan ang usa ka papel nga linikit nga gisuksok sa sidsid sa polo sa biktima. Ug nahisulat didto ang mga pulong My last trip with Susie and Corie."

Gibutang ni Jojo ang mantalaan sa lamesa ug miingon siya, " Unsa may labot sa mga dalilang ana? Diin man na gikan estoryaha tawn oy, Mugna sa imong huna-huna? Mao na diha, kay sige man gud kag panabako anang marijuana...blow ta brod, blow,blow,blow, hangtud moburot ang utok sa blinow, mahimong utok bulinawo.!" Nangugat nga nagpadayag si Jojo sa iyang gibati, dayon niyang yarok sa beer ug ipis para ni Boyax.

" Mao bitaw to si Susie ug Corie ang mga dalilang, ambot nganong wa niya iapil sila si maryjane ug Vera." apas sumpay pa ni Boyax.

"Unsay Susie, Corie, Maryjane ug Vera gud. Wa diay ka kaila ana nila?" Kusganong nangutana si Jojo.
"Di ba si Susie mao may angga nato sa druga nga Suseigon nga i-inject ni Rocky kay nindot kuno kaayog tama? Ug si Corie mao man ang cough syrup nga Corex nga atong lak-lakon kung dunay concert? Maryjane- marijuana, Vera - beer. Nganong nahimo na man hinuon ni silang dalilang? Kahinumdom ka ini nila yax?" Gipahinumdoman ni Jojo si Boyax niini dungan sa iyang panghupaw ug lawom.

Niining tungora, mipiyong sa iyang mga mata si Boyax dungan sa iyang pagnusnos sa iyang kamot sa iyang nawong susama gayod sa naghilam-os siya. Mibuka siya sa iyang mga mata ug mikusog ug lingilingi sa iyang ulo aron magpakuto sa iyang liog. Human niini mitutok siya kang Jojo ug misulti.

"Wa ko magtripping jo, di sad ni kumedya. Palihog paminawa ko."

Misanong si Jojo ug miingon, "sige, unsa man na?" Ug gisugdan dayon ni Boyax iyang asoy.

" Sukad pagsugod sa second semester sa klase bay, nakabantay na ko nga si Rocky kanunayng mag-adtoan sa dakong kahoy nga dakit luyo sa among boarding house sa Nasipit. Mingaw biya nang dapita. Sa sinugdan wala lang ko mahibung ato, kay bisan ako kung gusto ko mag-inusara, moadto man ko ug magpabulhot sa aso . Kahibawo ka na nga di man ta mabuhig way damo. Ikaw Jo, beer man nang imo, si Rocky syrup ug inject. akoa marijuana...di ba?"

"O lagi, tiwasa ang estorya", matud pa ni Jojo nga morag gilaayan. "Imo sa ring tagay o", apas sumpay pa niya. Miyarok si boyax ug mipadayon sa iyang asoy.

" Duna toy tawo nga nagpuyo unahan sa among boarding house nga kanunay sad namong makit-an nga maglingkoran ilawom sa maong kahoy. Nahimo to siyang higala ni Rocky. Mao to siyay nagsugilon ni Rocky mahitugngod sa mga dalilang nga nagpuyo sa dakit.Wala madugay bay, akong napanid-ang nga si rocky mobisita na sa dakit bisan gabii. Hangtud na lang gani to sa dayon niyang kamatay,matag gabii na gyod siyang mag-adtoan..Samtang nagpunay siyag adto, akong na-obserbahan nga nausab ang kinaiya ni Rocky.. Dili tripping bay.dili tungod sa druga kay nasayod ko nga wala na siya maggamitan karong semestera. Nausab gyod siya." Mitutok si Boyax sa unahan ug mipunit sa sigarilyo nga nag-aray sa lamesa nga gibutang ni Jojo patung sa mantalaan nga iyang dala. Midagkut siya.

"Unsa may kausaban, bay? Di kaha to withdrawal syndrome?" nagpakisusi si Jojo.

Wala motubag si Boyax, mipadayon hinuon sa iyang asoy.

"Duna toy usa ka higayon nga pwerte gyong sukoa ni Rocky. Nanghasi siya. nag-wild! Tungod lang kay akong giputol tong gamot sa tanom, o sa kahoy ba kaha kadto, nga migataw sa suok sa banyo sa boarding house. Ako to nga giputol kay lain kaayo tan-awon, mora ug dako kaayong til-as. Haskang sukoa ni Rocky,bay. Ug matud pa niya agianan kuno to sa mga dalilang, nila ni Susie, Corie, Maryjane ug Vera. Ug nahadlok kuno siyag masuko sila kaniya." Mipabulhot si Boyax sa aso sa iyang sigarilyo.

'Unya?" Misuna si Jojo.

Mipadayon si Boyax sa pag-estorya, "Gisundan nako siya pagka gabii didto sa dakit. May kaestorya siya bay".

"Ang mga dalilang?" Naghinam-hinam nga nangutana si Jojo.

"Mipadayon si Boyax."Wa ko kakita sa iyang kaestorya apan morag akong madungog ang ilang mga hagawhaw. Mga babaye. Morag nasuko. Napanid-an nako nga nahadlok si Rocky, bay, kay nagtungko man ug morag nagkuray...Tungod sa akong kahadlok, milakaw ko."

"Unya?" Dali-daling pangutana ni Jojo.

"Mao na to, nakita-an na lang siyang nagbitay pagka-ugma. " Masub-anong mitubag si Boyax. ug mipadayon pa gyod kini sa pag-asoy.

" Nahibung ang mga pulis ug ang mga tawo nga nakakita sa nagbitay kon giunsa niya pagsaka sa maong kahoy nga di man to makatkat tungod sa kadako. Didto pa gyod siya magbitay sa tumoy sa sanga nga layo kaayo sa punoan, Duna pa gyod kini daghan kaayong mga bagon-bagon nga nagbitay ug lisod kaayong suoton. Matud pa gud sa usa ka pulis.'giunsa gud niya pag-abot diha nilupad siya?'.mao nay kahibulongan kaayo. Di man sad ta makaingon nga laing tawo ang nagbitay niya didto kay mosamot kalisod! Ug nakahibawo ba ka unsay gisulti atong tawong higala ni Rocky nga nagtug-an kaniya mahitungod sa mga dalilang? Gikuha kuno si Rocky sa mga dalilang" Mitan-aw si Boyax ni Jojo ingon sa naghuwat unsay ikasulti niini.

"Tana, mobilar ta. Hai man ibutang ang minatay?" Kalit nga mipalahi ug estorya si Jojo.

"Tua sa cosmopolitan, sige mangadto ta. Wa ka kuyawi Jo?" Kalit nangutana si Boyax samtang nagsinyas sa silbidora nga mobayad na sila sa ilang giinom.

"Unsa goy kahadlokan, mga dalilang? Wa man gani ko kaadto sa dakit. Nagkatawa nga mitubag si Jojo.

"Di kaha ang mga dalilang ug ang atong mga bisyo dugtong ra? Gikuha na ni Susie ug Corie si Rocky, Suseigon, Corex. Di kaha ko kuhaon ni maryjane, marijuana ra bay akong bisyo, ug ako ra bay nagputol sa gamot?".Pasabot ni boyax.

"Hehehe, kuhaon sad ko ni Vera? Pulos biya ta manginom ug beer, ug mogamit sad biya koig panagsa anang inyong druga, Pero wa koy labot anang inyong trip bay. Layo ra kaayo na sa tinuod ! Nagkatawa nga morag gikuyawan nga misulti sa Jojo..

Human makabayad si Boyax sa ilang giinom, nanggawas sila. ug pag-abot nila sa unahan dapit sa may eskina, adunay babaye silang nakit-an nga nagbarog. Mikumedya si Jojo kang Boyax sa pag-ingon, Yax ila-ilaha na basin ug si Maryjane na. Mangihi sa kog kadiyot diri daplin sa kural.

Sa dayon nang paingon ni Jojo sa suok sa kural, maoy iyang nadunggan ang tingog sa babaye nga nagkanayon ngadto kang Boyax, "Hi handsome, I'm Maryjane, hapit usa kuyogi ko diri."

Miagik-ik ug katawa si Jojo nga nakadungog niini, apan sa kalit lang dunay dakong lagubo siyang nabati.. Sa paglingi pa niya. nagbuy-od na tunga sa karsada si Boyax. Miduol siya niini dungan usab sa pagkanaog sa drayber sa taxi nga maoy naka bangga ni Boyax.

"Ngano man to?" Nagutana si Jojo samtang nagsud-ong sa patayng lawas ni Boyax nga naghayang, nabulit sa dugo ug nagpasad ang utok sa karsada.

"Wa man ko kakitag tawo. Mikalit man lang to siyag butho. Wa sad ko kabantay nga milabang." Matud pa sa drayber nga nagkurog sa kakuyaw.

" Unsay gipasabot nimo nga nikalit lang ug butho, milupad?" Kalit nga nangutana si Jojo dungan sa iyang paglingi-lingi aron sa pagpangita sa babaye nga nganlan ug Maryjane. Wa siyay nakitang babaye.

"Ang babaye nga nagtindog dinhi daplin sa karsada hai na man?" Nangutan siya sa drayber.

" Wa lagi koy nakitang tawo dinhi bay. Wa gani ko kakita aning akong gidasmagan. Mora lagi ni siyag mibutho lag kalit atubangang sa akong taxi. Morag nilupad, morag gi-itsa," matud pa sa drayber.

Wa makapugong sa iyang gibati si Jojo ug sa kalit misinggit siya. "Peste mong mga dalilanga mo. ikaw sang draybera ka,buang ka!"

Ug mao na lay naabtan sa mga pulis nga nagsyagit si Jojo samtang nagyatakyatak sa drayber nga nagtikuko daplin sa iyang taxi. Gidala nila si Jojo ug ang drayber sa presento. Gibalhog silang duha sa magkalahing selda.

Nangutana ang hepe sa iyang mga sakop. "Unsa may mga salaod aning duha?"

"Kining usa Tsip, drayber ni sa taxi nga nakadasmag. Patay ang biktima"

" Hai man ang biktima karon, Na-aydintipay na ba ninyo kinsa siya?' Midason sa pagpangutana aang hepe.

" Usa ka Robert Boy Rivera tsip, estudyante, nakaila ang usa natong kaubang pulis ani niya, Boyax iyang angga. Adis-adis ni siya. Daghan kaayong stik sa marijuana sa iyang bulsa.


"Ang usa , unsa man say sala ana?" Nangutana ang hepe dungan sa pagtudlo sa selda diin nahimutang si Jojo.

"Adis-adis sad na, tsip. kuyog na sa gidasmagan. Naabtan namo siyang nagyatakyatak sa drayber nga nakadasmag. Bun-og kaayo ang drayber ug kana siya nagsige ug syagit." Tubag sa pulis.

Sulod sa iyang selda, nagtuk-ong si Jojo nga wa makasabot unsay iyang gibati. Naglibog siya sa mga panghitabo.

Sa dihang miyanghag siya, maoy mitagbo sa iyang panan-aw ang usa ka babaye nga naglingkod dapit sa suok sa selda. Mipahiyom kini ug nagkanayon, Hi, my name is Vera. Dali tupad ta diri."
Naglanog-lanog ang siyagit nga milukop sa tibuok presento. " Tabaaaaaaaaannnng!

si hesus ug ang panon sa mga tawo

Samtang nakighinabi si Hesus sa iyang mga tinun-an, miabot panon sa mga tawo nga nagdala ug usa ka babaye nga nasakpan nila sa akto nga nakighilawas sa usa ka minyo. Ug matud pa nila:"Kining babayhana usa ka mananapaw. Ug basi sa balaod ni Moises, ang usa ka babayeng masakpang manapaw batuon kini hangtud mamatay. Unsay imong ikasulti niini?

Militikubo si Hesu ug nagsuwat -suwat sa balas pinaagi sa iyang tudlo. Human niini, mituyhad siya ug miingon: "Si kinsa man kaninyo ang walay sala maoy mouna pagbato niining babayhana. Ug mibalik siya ug suwat sa balas.

Nagtinan-away silang tanan. Ug sa kalit lang, ilang gibato si Hesus

Ang Sugilanon ni Eking

ni ALAN K. CAÑA


Dugay na ming higala, sukad pa pagka bata namo. Nagpuyo si Eking uban ang iyang mga igsoon ug ilang inahan atbang sa among balay.

Biniyaan sa bana si manang Hilaria, nga iyang inahan, busa bata pa lang ang iyang mga anak mangita na kinig panginabuhi. Ang mga maguwang ni Eking kanunayng wala sa ila kay nangita lagi ug kwarta. Tungod kay kamanghuran man si Eking, siya ray mahablin sa ilang balay. Mao nga kanunay siya sa amoa, makigduwa nako.

Nakaila kaayo ko sa iyang kinaiya, ug ingon man, nakaila usab siya kanako. Sayod ko nga kon adunay gusto mahibaw-an o makat-onan si Eking , dili gyod siya molunga hangtod mahingpit ang iyang kahibalo niini. Hangtud gyod nga mabatid ug mahaniti siya sa mga pasikot-sikot sa buot niyang makat-onan.

Nagpangedaron pa kamig 9 anyos niadto dihang mihangyo siya nga tudloan nakog kumpisal. Si Eking gud wa man makahuman sa unang ang-ang sa elementarya, Busa wala pa siya matudloi unsaon pagkumpisal ug sa mga pangadyeon sa simbahan.

Tunga sa adlaw gyod namong bansay-bansay hangtud mamemorya niya ang tanang gikinahanglang mahibaw-an sa pagkumpisal . Apan tungod lagi kay di man ko kamao mangadye sa binisaya nga bersyon sa "act of contrition" wala ko kini iapil pagtudlo niya.

Pagka -ugma niana, sayo siyang niadto sa amo ug niingon:"Bay ingon si Lolo nga di kuno mahimong mokumpisal kung di kamao sa Ginoo kong Hesukristo.Mao kuno nay magpaila nga nagbasul ta sa atong mga sala."

Tungod ato napugos gyod kog pangita ug kopya sa maong pangadyeon aron itudlo niya. Ug tuod man nakakumpisal gyod si Eking.

Sa dihang nag-edad na mig 12anyos, gipalitan ko sa akong amahan ug sista. Tungod kay di man kasabot si Eking sa "chord chart", magsige intawon siyag pangutana nako unsay ngan sa mga tapoy nga akong gigamit samtang magtugtog ko. Tuod man wa dangti ug pila ka buwan moambas-ambas na ang iyang kamahoan nako sa pagpanista.

Dali siyang makat-on. Di sad gyod siya mohunong hangtud di siya mahimong batid.

Duna sad toy usa ka higayon dihang 17 anyos na mi, nabiktima siya sa usa ka pagpanunggab. Nag-ungaw sa kamatayon niadtong panahona si Eking, apan kaluoy sa Dios, naluwas ra siya.
Ug imbis nga siya untay mag-adtoan sa amo, ako nay mag-adtoan sa ila, kay nagmaluyahon naman siya atong panahona.

Gidad-an nako siya ug "chessboard", ug gitudloan nako siya sa mga lagda sa pagduwa sa "chess". tunga sa oras nakong tudlo niya sa mga lihok sa mga tawo-tawo sa maong duwa. Apan wa gyod ko niya buhi-i hangtud matudloan nako siya kung unsaon pagda-ug ang maong duwa. Gitudloan nako siya sa mga gahum sa hari ug rayna, sa bishop, horse, ug sa tanang tawo-tawo.

Didto magsugod ang pagduwa namo ug chess matag adlaw...Sa sinugdan, di pa gyod makadaog si Eking nako. Mikabat ang pipila lang ka adlaw, nagka-anam siyag kamaayo moduso sa iyang mga tawo.
Dangtan ug duha ka semana, makapilde na siya nakog panagsa.

Pag-abot ug usa ka buwan, di na gyod ko makadaug niya, bisan unsaon pa. Tungod diay to kay kung mopauli na ko, may lain diay siyang bisita nga iyang hagdun ug duwa sa chess. Bisan kinsay mobisita niya iya gyod nga pakigduwaan ug chess. Ug unya inig kagabii, magtukaw pa gyod siya pagduwa-duwa nga siya rang usa.

Mao gyod toy batasan ni Eking, di mohunong ug bansay-bansay hangtud mahimong batid.

Sa dihang nabaskog na ang lawas ni Eking, miuban na siyag panarbaho sa iyang mga igsoon sa "construction". Matag Sabado ra mi magkita kay usahay adto man siya motrabaho sa lagyong dapit.

Apan sa wala pa siya maglarga-larga, may mga panahon nga sige siya ug panghuwam sa akong Bisaya Magasin, unya magabasa-basa sad siya ug binisaya nga bibliya. Tungod niini, nadasig siya nga mobuhat ug sugilanaon, labi na nga ako siyang gisultihan nga ako usab naay mga sugilanon nga gibuhat apan maglisod lagi ko ug human niini.

kanunay kaming mag-estoryahay mahitungod sa panuwat, labi na nga gisultihan nako siya sa gisulti sa akong amahan nako, nga kadto diayng bana ni manang Hilaria,ang amahan ni Eking, mosuwat sad ug sugilanon. Sila diayng kaubana si Papa nga mag-abot kanunay sa barberohan aron maghisgot-hisgot mahitungod sa ilang mga sugilanaon nga gipadala sa Bisaya Magasin.

Nalipay si Eking nga nakadungog niini, ug misamot kaikag nga mosuwat.

"Magsuwat kog sugilanon, Bay", matud pa niya , buntag kadto na Lunes dihang nagbit- bit siyag bag ug naghuwat ug sakyanan paingon sa siyudad.

"Pabasaha gyod ko ha? Dason pa nako.

" Unsa man diay , ikaw may akong pataypon."

"Aw, ato diay ning ipadala sa Bisaya? Pangutana ko pang dala ang kahingangha.

"Unsa man diay?" Madasigong tubag ni Eking.

Midangat ug tulo ka semana una mi magkita pag-usab.

"Nia man lagi ka, mana ang trabaho ninyo?" Nangutana ko.

" Wa pa lagi, uli lang ko kay gihilantan ko, mora man kog napasmo. Sige man gud mig inom Tanduay didto, bisan wa pay panihapon"

"Imni lang nag himasmo, ayo lagi na", matud ko pa nga nagkatawa.

"Kumusta imong sugilanon"? Nangutana ko.

"Hapit na mahuman bay",nagngisi na mitubag siya kanako. "Ug ang nakanindot kay naay nagsunod sa panghitabo sa akong sugilanon", dungag pa niya.

"Imo diayng gipabasa ug lain? Masuhong to, maway lami. ipada man kaha to nato sa Bisaya?", pusot-pusot pa nakong pangutana.

"Way 'blema bay, igo ra kong mo-storya niya sa akong nasuwat anang adlawa, ug maghinam-hinam lagi siya kada gabii nga maghuwat sa sumpay sa akong estorya", paspas nga tubag ni Eking nga akong nasabot nga may nagpahipi nga kalipay ug kadasig, sama ba sa usa ka tawong nahiguma.

"Babaye sa? Bag-ong uyab nimo? Biliba gyod nako nimo oy.Hehehehe." Nagdungan mig pangatawa kay sa akong sabot natag-anan nako ang naa sa iyang huna-huna.

"O, bay, si Katrina", dali ra kaayong nakatubag si Eking.

Ug unya, nagpusot-pusot ang sumpay sa iyang gisulti. "pag=umangkon ni siya sa tag-iya sa balay nga among gitrabaho. Ginasto-an sa iyang uyo-an. Nag-eskuwela sa UV sa siyudad. Guwapa kaayo bay., buotan...ug labaw sa tanan ganahan kaayo siya maminaw sa akong mga isulti niya, kay lantip kuno kog panghuna-huna.. Mokanta sad ni siya bay, sama nato. Ako may tigduyog niya samtang magpundok mi sa "lawn" didto. Lingaw kayo siya nako. Hasta sad ko ko niya." Mapahiyumon siyang mitapos sa iyang asoy, samtang naglantaw sa layo, nga mora bag nahimuot kaayo sa iyang gihanduraw.

"Unya, giunsa man nimo pagsuwat nga trabaho man ka inig adlaw, storya pa mo ni Katrina inig kagabii?"., Maikugon akong nangutana niya kay nahadlok kong makapakgang sa iyang paghanduraw.

Pagkadungog niya sa akong pangutana, kalit siyang mingisi ug mipadayon sa pagsaysay:

"Alegre kaayo, bay, kay kada adlaw, samtang magsige mig trabaho magsuk-sok gyod ko ug lapis sa akong bulsa. Ug kung makahuna-huna kog unsay isumpay sa akong sugilanaon, magdali-dali dayon kog suwat ini. Sako sa semento, bulsita, putos sa sigarilyo, maoy akong suwatan..Sus! kataw-an gud ko sa among mga kauban, bay!.... Nagtuo diay sila nga nag-'compute' kog numero sa Jai-alai. Pero sige lang gyod kog suwat...Lingawa lagi nako, bay! Di man sad masuko nako ang tag-iya kay pakyaw man akong tarbaho, dako man kog agi pirme. Way 'blema, Sige lang gyod kog suwat." paspas nga pag-asoy ni Eking.

"Lain pay ato,Kumusta ang trabaho , bay? kinsa may imong mga tawo nga pakyaw man kaha na nimo?",Matud ko pa nga misimang sa among estorya.

" Nindot , bay. Tiaw mo nga naa koy tawo nga bag-o pa lang mi-gradwar pagka-'engineer', mi-apply ug pahenante nako kay gusto kuno siya makat-on sa trabaho una siya mokuha ug board! Gidawat nako bay, kay basin ra sa umaabot panahon nga hingpit na siyang 'engineer', makatabang sad siya nako, di ba?

Bitaw no? Apas-sumpay nako sa iyang gisulti.

"Mao lagi bay, buotan sad hinuon si Roger, kay mao may oiyang ngan. Mao gani siyay tigluto namog pamahaw kay adto man sad siya matug sa trabahoan, kay di man sad siya taga siyudad. gi-asayn nako nga tigluto mabuntag, sugot man lang sad. Siya ron maoy akong gisaligan didto sa trabaho. kasaligan man gyod siya . Sunod semana na lang tingali ko moadto aron pagsusi kung nahuman ba ang pakyaw. Nagtuo kung di ko maayo ug dali aning akong hilant, bay. Magpalagsik usa ko.

"Mobiya kag usa ka semana sa trabaho? di kaha to moligoy imong mga tawo didto?" Nangutana ko.

"Wa lagi 'blema, bay.Tua man si Roger". Masaligong tubag ni Eking nako.

Tuod man mi-abot gyod ug usa ka semana ug tunga una pa mibalik ang kabaskog sa lawas ni Eking. Nahibung ko nga sa pagkasunod adlaw human siya mibalik sa iyang trabahoan, nahiuli man lang sad dayon siya sa among dapit.

"Kadali nimo niuli,bay. Mana ang trabaho?' Matod ko pa dihang nagkatagbo mi daplin sa dalan.

"Mana" Mubong tubag niya sa akong pangutana,apan gisumpayan kinig, "ari ta sa bay na kay nginom tag tuba."

" Dako tingali kag ginansiya sa pakyaw no?..Sige adto ta!" Matud pa sad nako nga naghinam-hinam nga moinom ug tuba.
"Ginansiya ba uroy," pung pa niya.

"Sa dihang nahiluna na mi, diha nay tuba ug sumsuman. Nagsugod dayon kog pangumusta niya bahin sa sugilanon ug ni katrina.

Misugod dayon siyag sugilon kanako.

"Di na ko mosuwat ug sugilanon." Matud pa niya.

"Unsa?" Nahingangha ko. "Ngano gud tawn?" Apas-sumpay ko pa.

"Di na gyod ko magbuhat ug sugilanon." Matud pa niya pag-usab.

Wa na lang ko mag-usisa pa kay nakamatngon ko nga adunay nakahasul sa iyang huna-huna niadtong tungora. Wa pa gyod ko kadungog nga moingon s si Eking, "di na ko". Sa akong nahibaw-an, si Eking dili mohural, di mo-undang bisan unsa pa may makababag sa iyang agi-anan

Gihuwat na lang nako nga mosugilon siya kanako sa hinungdan nganong di na siya maghimo ug sugilanon.

Pagkataud-taod misugilon ra gyod siya.

Nagkanayon siya: "pag-abot nako sa trabahoan, bay, milahos gyod kog adto sa payag nga katulganan namong mga trabahador. Ni-diretso ko sa nahimutangan sa mga papel nga gisuwatan nako sa sugilanon.
Didto sa tumoy sa haliging kawayan sa may suok nako gisuk=sok ang maong linikit nga mga papel. Naghinam-hinam gyod kong makuha dayon to nako kay gamay na lang kaayog kuwang una matiwas kadto. Sa akong huna-huna, inig kuha nako sa mga papel, mopauli dayon ko dinhi kay ipa-tayp nako nimo aron dinhi na lang nako tiwasa ang maong sugilanoon. Ug unya, inig kahuman na nimo ug tayp, ipabasa dayon nako ni Katrina."

"Unya Bay, hai na man ron ang mga papel? Nangutana ko.

Mipadayon siya sa iyang asoy." Wala na didto ang mga papel .bay".

"Hai man diay? wa ka mangutana ni Roger?" Naghinam-hinam kong nagutana.

Mipadayon siya. "mao lagi , bay. Sa dihang nangutana ko niya, pwerte niyang katawa, dungan sa iyang pag-ingon, 'Katong naay sinuwat nga kataw-anan kaayo? Unsa diay to?'...Wa na lang ko motubag pa. Mipadayon na lang kog pangutana kung hai na ang mga papel. Ako siyang gisultihan nga mga linikit tong mga sako sa semento, bulsita, putos sa sigarilyo nga naay mga suwat-suwat. Matud pa niya, 'lagi kita lagi ko ato. Gibasa gani nako.' Sa dihang midason kog pangutana kung hai na. Matud pa niya, 'akong gidangilag sa abuhan'. Ug gisumpayan pa kini niya sa dakong bahakhak."

Nanghupaw si Eking, samtang naghuwat ko nga mopadayon siya sa iyang asoy.

"Wa koy laing nahimo gawas sa paglahos na lang ug adto sa kusina sa balay sa tag-iya sa among trabahoan, diin tua didto si katrina...Naghuna-huna ko nga sultian nako siya nga nawala ang akong sugilanon apan maghimo ko ug lain ug ipahinungod ko kini kaniya. Ug niining higayona tapuson ko na gayod ang maong sugilanon."

"Sa ato pa bay, maghimo kag bag-ong saugilanon? " Nangutana na sad ko.

"Di na ko magbuhat pag sugilanoin, bay. Tubag pa niya.

"Ngano man?" Dason pa nako.

Masub-anon siyang nagkanayon, "morag ma-priso tingali ko ani bay."

"Unsa?"

" Sa pagduol nako ni Katrina, maoy iyang gisugat nako ang balita nga mouban kuno siya ni Roger kay magtaban sila, ug matud pa niya maayong hikalimtan na lang nako siya sa hingpit."

'Unsay nahitabo , bay, pagkahuman ato?" gikulbaan ko kon unsay iyang itubag.

"Ningitngit ang palibot bay, mibalik ko sa payag ug gikulata ug gibunal-bunalan nako pag-ayo si Roger. Wa ko kahibawo buhi pa ba to siya kay tua gidala na man nila sa Ospital.Nagpaabot na lang ko sa supwena sa pulis. Mapriso na gyod tingali ko ani , bay."

"Ang sugilanon?"Nangutana na sad ko.

"Wala nay sugilanon.", matud pa niya samtang gi-inom niya ang katapusang baso sa tuba nga among gitagay.

"Humana kog panugid. Unsay akong penitensiya , dre?" Nagngisi siyang nangutana nako.